NA

Menu
  • Akropolis
  • O nas
    • Czym jest Nowa Akropolis
    • Jak pracujemy
    • Organizacja
  • Wydarzenia
    • Online
    • Warszawa
    • Gdańsk
    • Echa z wydarzeń
  • Filozofia
    • Szkoła filozoficzna
    • Kurs "Filozofia życia"
    • Światowy Dzień Filozofii
  • Kultura
    • Atelier Apollo
      • Reprodukcje
      • Szpital Rzeczy Ładnych
      • Rękodzieło
    • Teatr Victoria
    • Poezja
    • Muzyka
    • Reportaże
  • Wolontariat
    • Serce dla Wisły
    • RealNa sieć
    • Współpraca
  • Czytelnia
    • Filozoficznie
    • Przemyślenia
    • O symbolach
    • Starożytne wspomnienia
    • A to ciekawe ...
      • Filozoficzne
      • Pierwotne znaczenia
      • Fragmenty klasyków
      • Symbole z mitologii
      • Święta i ceremonie
      • Ciekawe miejsca
      • Inne
  • Kontakt

NA

  • Akropolis
  • O nas
    • Czym jest Nowa Akropolis
    • Jak pracujemy
    • Organizacja
  • Wydarzenia
    • Online
    • Warszawa
    • Gdańsk
    • Echa z wydarzeń
  • Filozofia
    • Szkoła filozoficzna
    • Kurs "Filozofia życia"
    • Światowy Dzień Filozofii
  • Kultura
    • Atelier Apollo
      • Reprodukcje
      • Szpital Rzeczy Ładnych
      • Rękodzieło
    • Teatr Victoria
    • Poezja
    • Muzyka
    • Reportaże
  • Wolontariat
    • Serce dla Wisły
    • RealNa sieć
    • Współpraca
  • Czytelnia
    • Filozoficznie
    • Przemyślenia
    • O symbolach
    • Starożytne wspomnienia
    • A to ciekawe ...
      • Filozoficzne
      • Pierwotne znaczenia
      • Fragmenty klasyków
      • Symbole z mitologii
      • Święta i ceremonie
      • Ciekawe miejsca
      • Inne
  • Kontakt
Trzymaj kciuki!
Trzymajkciuki 

Przesąd trzymania kciuków wywodzi się ze starożytności. Dla wojownika kciuk był ważny, ponieważ bez niego nie był w stanie utrzymać broni. Trzymanie kciuków było więc gestem ochronnym. "Trzymamy kciuki" zamiast życzeń powodzenia.

Co łączy rzymskiego Saturna i wodę sodową?
ColaczyrzymskiegoSaturnaiwodesodowa 

Według jednej z interpretacji imię tego rzymskiego boga pochodzi od łacińskiego słowa "satur" co znaczy pełen, nasycony. Teraz możemy już inaczej spojrzeć na saturatory, które jeszcze zupełnie niedawno nasycały wodę sodową na ulicach polskich miast.

Nomen Omen
Nomen Omen 

W starożytności nie było nazwisk rodowych, a dzieciom nadawano dowolne imiona, głównie takie, które miały przynieść im szczęście. Stąd każdego imię (Nomen) wyznaczało jego los (Omen).

Babilon
Babilon 

Nazwa tego starożytnego miasta oznacza z akadyjskiego "Brama Bogów". Istniało nad rzeką już w 2300 r.p.n.e. Było ważnym centrum kolejnych kultur panujących na tych ziemiach od semickiego państwa Akadyjskiego po imperium Aleksandra Wielkiego.

Makabra, rozpacz i panika czyli dantejskie sceny
Makabrarozpaczpanikaczylidantejskiesceny 

Dante zwiedzając Piekło w "Boskiej komedii" był świadkiem mąk i cierpień, którym poddawano grzeszników. Od czasu wydania utworu, opisy wstrząsających i drastycznych wydarzeń z udziałem tłumu ogarniętego rozpaczą i paniką zwane są dantejskimi scenami.

Skąd się wzięła nazwa Ameryka?
Skad sie wziela nazwa Ameryka 

Gdy Kolumb przypłynął do "Nowego Świata" myślał, że ten ląd to część Azji. Kolejny podróżnik swierdził jednak, że to nowy ląd. Nazywał się Amerigo Vespucci i od jego imienia pochodzi nazwa obu kontynentów.

Lepiej nie mieć z nikim na pieńku...
Lepiejniemiecznikimnapienku 

Czyli nie chować urazy i żalu. Dawniej na pieńku wymierzano kary: kładziono na nim delikwenta i rózgą uczono moresu. Na pieniek uczeń mógł trafić za drobną kradzież, lenistwo, złe zachowanie. Dziś na szczęście "pieniek" pozostał tylko w powiedzeniu.

Wykręcić się sianem
Wykrecicsiesianem 

NIegdyś w naszym rolniczym kraju „kręcenie” kojarzyło się z kręceniem powrósła ze słomy lub siana. Sienny sznur był nietrwały i łatwo się rozlatywał. Wykręcić się sianem znaczy tyle, co wykręcić się słabym argumentem, takim jak powrósło z siana.

Ile to właściwie ten "łut" szczęścia?
Ile to wlasciwie ten lut szczescia 

Łut to jednostka wagi używana do początku XX w. W Polsce łut to ok. 13 gramów, czyli niewiele. W czasach, gdy srebra używano do bicia monet łut był także powszechnie używaną jednostką miary próby srebra - im więcej łutów tym większa wartość monety.

Dlaczego koniec jest "szary"?
Dlaczegokoniecjestszary 

Podczas biesiad dostojna szlachta zajmowała pierwsze miejsca przy stole - w pięknych szatach, często w kolorze karmazynowym - barwnik do jego uzyskiwania był rzadki i drogi. Biedniejsi zajmowali dalsze miejsce, a ich stroje były bardziej szare.

Żółto-brązowa umbra i siena
Zolto-brazowaumbraisiena 

To jedne z najstarszych barwników używanych przez czlowieka. Nazwy te rozpowszechniły się w Renesansie, a pochodzą od miejsc, z których brano minerały do ich wyrabiania, z górzystego regionu Umbria w środkowych Włoszech i okolic miasta Siena.

Hospicjum
hospicjum 

Hospicjum to z łaciny dosłownie "gościnność" i w starożytności był to obowiązek w stosunku do obcokrajowców, którym należało udzielić gościny i pełnej opieki. Osoba gościa była uświęcona, a jego patronem był sam Zeus.

Skąd pochodzi powiedzenie "burza w szklance wody"?
SkadPochodziPowiedzenieBurzaWSzklanceWody 

Pod koniec XVIII w. w maleńkim państwie San Marino doszło do rewolucji, gdzie buntownicy na jeden dzień przejęli władzę. Wydarzenie to odbiło się szerokim echem w świecie, co Monteskiusz określił „burzą w szklance wody”.

Lakoniczna odpowiedź Spartan
Lakoniczna odpowiedz 

Filip II Macedoński zbliżając się do bram Lakonii ze swoim wojskiem groził mieszkańcom: „Jeśli was pokonam, wasze domy spłoną, wasze miasta staną w płomieniach a wasze żony zostaną wdowami.“ Usłyszał odpowiedź: „Jeśli.“ - krótką, zwięzłą i treściwą.

Wyprowadzić kogoś w pole
Wyprowadzic kogos w pole 

Zwrot ten znaczy oszukać kogoś. Był stosowany już w XVI w. Słowem "pole" określano kiedyś nie tylko grunty rolne, ale również otwartą przestrzeń. Ktoś, kto jest wyprowadzony w pole traci orientację, nie wie, gdzie jest, jak trafić do celu.

Juwenalia
Juwenalia 

W Starożytnym Rzymie po raz pierwszy obchodzone z okazji pierwszego zgolenia brody przez Nerona, co oznaczało dla niego przejście w dorosłość. Kolejni cesarze obchodzili już święto Ludi Juvenali pierwszego stycznia dla uczczenia "młodego roku".

"Być w gorącej wodzie kąpanym"
Bycwgoracejwodziekapanym 

Czyli jak ktoś w zbyt gorącej wodzie - impulsywnym i niecierpliwym. W średniowieczu sądzono, że ciepłe kąpiele działają na ludzi zbyt pobudzająco więc cholerycy mieliby ich unikać. Spokojniejsi mogli się kąpać, jedank nie częściej niż raz w miesiącu.

Diomedowa zamiana
Diomedowa zamiana 

To taka, z której korzyść przypada tylko jednej stronie. Diomedes i Glaukos zamiast się pojedynkować, postanowili zamienić się zbrojami; gorzej na tym wyszedł Glaukos, który za swoją złotą, wartościową zbroję dostał wielokroć mniej cenną, spiżową.

Dlaczego Morze Bałtyckie?
DlaczegoMorzeBaltyckie 

Nazwa Bałtyku pochodzi ze średniowiecza, prawdopodobnie z łacińskiej formy litewskiego "baltas"- tzn. biały. Chociaż pisano o nim już w Starożytności, nazywano go wtedy inaczej: Morzem Swebów albo Oceanem Sarmackim.

Prekursor
Prekursor 

Dziś to osoba, która przeciera szlaki w różnych dziedzinach, to osoba, która jako pierwsza robi coś, co później staje się powszechne. A w starożytnym Rzymie nazywano tak niewolnika, który biegł przed powozem lub lektyką swojego pana.

Przekroczyć Rubikon
Przekroczyc Rubikon 

Oznacza podjąć nieodwracalną decyzję. Rzymski Senat wyznaczył na rzece Rubikon granicę, której Cezar nie mógł przekroczyć ze swoimi legionami. Jednak Cezar przekroczył ją w 49 roku p.n.e., rozpoczynając tym samym wojnę domową z Gnejuszem Pompejuszem.

Kanarek w autobusie
Kanarekwautobusie 

Od kilkudziesięciu lat kontrolerzy biletów przekornie nazywani bywają "kanarami". Nazwa ta pochodzi od żółto-zielonego koloru otoku na czapkach kontrolerów, noszonych przez nich w okresie międzywojennym, zbliżonego do koloru ptaszka-kanarka.

Skąd się wzięło powiedzenie "słono za coś płacić"?
Skad sie wzielo powiedzenie 'slono za cos placic' 

Sól od zawsze była ważnym surowcem - w średniowieczu zwana nawet "białym złotem", często służyła także za środek płatniczy. Wypłatę w postaci soli dostawali niekiedy rzymscy żołnierze. Niegdyś w Polsce sąd wymierzał grzywny liczone w kruszcach soli.

Największa wieś na świecie
Najwieksza wies na swiecie 

Gdy podróżnik Jacques Cartier dotarł do północnej części Ameryki zapytał mieszkających tam Irokezów, jak się nazwya miejsce, w którym się znajduje. Oni sądząc, że pyta o ich wioskę odpowiedzieli "Kanada" - co w ich języku oznacza "wieś, osada".

Pedagog
Pedagog 

Słowo pedagog wywodzi się z greki - dosłownie paidagogos to "dziecko prowadzący". W starożytnej Grecji nazywano tak opiekuna, zwykle odpowiednio wybranego niewolnika, który odpowiedzialny był za prowadzenie i wychowanie młodego obywatela.

Kim jest trusia i dlaczego siedzi cicho?
Kim jest trusia i dlaczego siedzi cicho 

W staropolszczyźnie wyrazem "trusia" pieszczotliwie określano królika, który w porównaniu do innych zwierząt domowych charakteryzuje się cichym, niemal bezgłośnym sposobem bycia. Siedzieć w trusi sposób znaczy bardzo dyskretnie, wręcz niezauważalnie.

Biegać jak kot z pęcherzem
Biegac jak kot z pecherzem 
To poruszać się niecierpliwie, nieustannie, bez chwili spokoju. Powiedzenie pochodzi od urządzanych dawniej zabaw, kiedy przywiązywano kotu do ogona wypełniony świński pęcherz, a zdezorientowane zwierzę próbowało się od niego za wszelką cenę uwolnić.
Skąd powiedzenie "zapędzić kogoś w kozi róg"?
Skadpowiedzeniezapedzickogoswkozirog 

Znaczy wystraszyć kogoś. Według jednej z hipotez oznaczało ono "wpędzenie kogoś na rogi diabła", czyli napędzenie mu takiego strachu, jaki wywołać mogłoby tylko spotkanie oko w oko ze złym. Podania ludowe mówią, że diabły mają na głowach koźle rogi.

Bogaty jak Krezus
Bogaty jak Krezus 

Krezus był królem Lidii krainy w starożytności leżącej na zachodzie Azji Mniejszej. Zgromadził on niezmierzone skarby zdobyte podczas podbojów i z danin, które musiały płacić mu podbite kraje. Stał się synonim bogacza.

Być w "arkadyjskim nastroju"
Byc w arkadyjskim nastroju 

Czyli w nastroju niezmąconego szczęścia. W starożytności Arkadia był to wyizolowany obszar będący pod wpływami Sparty. W renesansie była uważana przez poetów za krainę wiecznego szczęścia – wyidealizowany ziemski raj szczęśliwości i beztroski.

Skąd wzięło się powiedzenie "bajońska suma"?
Skadwzielosiepowiedzeniebajonskasuma 

To kwota absurdalnie wysoka i niemożliwa do zapłacenia. Na mocy porozumienia podpisanego w Bajonnie w 1808 r. Księstwo Warszawskie było winne Napoleonowi 20 mln franków. Kwota była gigantyczna i przekraczała możliwości niewielkiego państewka.

Cesarskie cięcie nie takie cesarskie
Cesarskie ciecie nie takie cesarskie 

Nazwa pochodzi z łac. caedere = ciąć, zabieg znany był już w Starożytnym Rzymie, gdzie prawo nakazywało wyciągnięcie przed pogrzebem, płodu ze zmarłej ciężarnej. Później chyba przez zbieżność nazwy uważano, że przyszedl tak na świat Juliusz Cezar.

Babrabrzyńca - kto to taki?
Babrabrzynca - kto to taki 

Barbarophonoi to w grece "wydający z siebie dzwięki, ktore brzmią Bar-bar", czyli wydający bezsensowne, niezrozumiałe dźwięki. Stąd plemiona nie mówiące po grecku nazywano barbarzyńcami.

Skąd pochodzi nazwa "moneta"?
Skadpochodzinazwamoneta 

Kiedy bogowie dzielili świat między sobą, Junonie przypadła władza nad bogactwem. Tę władzę bogini nazwała Monetą i powierzyła jej opiekę nad transakcjami handlowymi. W świątyni Junony wybijano pieniądze, zwane na cześć Monety monetami.

Nie kracz nie kracz, bo wykraczesz
Nie kracz nie kracz, bo wykraczesz 

Wiadomość o zdradzie greckiego Apolla przez królewnę Koronis wykrakał mu kruk. Apollo zabił niewierną kochankę, lecz potem żałował swojego czynu, a winę za niego zrzucił na donosiciela. Od tej pory krucze krakanie jest synonimem złej wróżby.

Katedra
Katedra 

Pierwotnie w starożytności było to specjalne, zdobione krzesło z oparciem i stołeczkiem pod nogi. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa zasiadali na nim biskupi w czasie odprawiania nabożeństw, stąd podległy im kościół zaczęto nazywać katedrą.

Strona 1 z 4

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • Następny artykuł
  • koniec

"...Celem nie jest stać się znawcą Platona, ale obudzić w sobie samym filozofa, czyli miłośnika mądrości, obudzić w sobie człowieka kochającego żyć, a nie przeżywać..."

Kurs filozofii

"...Proponujemy doświadczenie procesu twórczego, którego nie da się ani kupić, ani zaobserwować z zewnątrz, trzeba go przeżyć. To przeżycie jest bezcenne..."

Atelier Apollo

"...Niezależnie od tego czy ktoś decyduje się pomagać bezpośrednio materialnie, przekazanie takiego pomocnika wydało nam się czymś praktycznym, realnym i dostępnym..."

Realna Sieć

tknaul. Zygmunta Glogera 3 lok. 1, Stara Ochota,
02-051 Warszawa (blisko placu Narutowicza).
email: informacja@akropolis.edu.pl

FacebookYouTube-icon
Kontakt telefoniczny
tel: +48 22 468 88 00 (w godz. 17:30-21:00 od poniedziałku do piątku )
kom. +48 780 112 700

 

Nowa Akropolis w Świecie

Międzynarodowe strony | Albania | Argentyna | Australia | Austria | Belgia | Boliwia | Bośnia i Hercegowina | Brazylia | Bułgaria | Chile | Chorwacja | Czechy | Dominikana | Ekwador | Francja | Grecja | Gwatemala | Hiszpania | Honduras | Indie Płn. | Indie Płd. | Irlandia | Izrael | Japonia | Kanada | Kolumbia | Kostaryka | Meksyk | Niemcy | Nikaragua | Panama | Paragwaj | Peru | Portugalia | Rosja | RPA | Rumunia | Salwador | Serbia | Słowacja | Słowenia | Szwajcaria | Ukraina | Urugwaj | USA | Węgry | Wielka Brytania | Włochy

© 2021 Reprodukcja i rozpowszechnianie części lub całości serwisu może odbywać się tylko za uprzednią zgodą Towarzystwa Kulturalnego Nowa Akropolis